: مبدا شانکر مرکبات احتمالاً آسیای جنوب شرقی است و دامنه ی انتشار جغرافیایی آن به رغم اعمال غرنطینه ای رو به افزایش است . شانکر تیپ A در بیش از 30 کشور آسیایی از جمله ایران ، جزایر اقیانوس هند و آرام ، آمریکای جنوبی و ایالات متحده آمریکا شیوع دارد . همه گیریی های تا حدودی ضعیف این بیماری در استرالیا ، نیوزلند ، آفریقای جنوبی و فلوریدا با موفقیت ریشه کن شده اند . با این همه گاهی در فلوریدا و قسمت های شمالی استرالیا و بعضی از نواحی برزیل و اروگوئه بروز می کند .
در دوره ای که شاخساره های درخت مرکبات و میوه های جوان رشد می کنند ، اگر هوا گرم باشد و باران ببارد شانکر مرکبات شدید است . شانکر باکتریایی به طور عمده در برگ و پوست میوه لکه ایجاد می کند اما وقتی شرایط برای وقوع عفونت بسیار مناسب باشد موجب خزان برگ ها ، سرخشکیدگی شاخه ها و ریزش میوه ها نیز می شود . در کیفیت قسمت های داخلی میوه های آلوده ای که تا موقع رسیدن بازار پسندی آن ها کاهش می یابد به طور کلی گریپ فروت ، لیمو آب و نارنج سه برگچه ای به شانکر تیپ A خیلی حساس هستند ؛ حساسیت نارنج ، لیمو و پرتقال به بیماری متوسط است و نارنگی به این بیماری نسبتاً مقاوم است .
شانکر باکتریایی مرکباتپاتووارها و واریانتهای باکتری Xanthomonas campestris pv.citri فرم های خاصی از شانکر مرکبات را ایجاد می کنند . تمایز این فرم ها بر پایه ، دامنه ی میزبانی ، ویژگی های فیزیولوژیکی و شیوه های کشت ، حساسیت به باکتریوفاژها ، سرولوژی ، همسانی DNA-DNA و واکنش زنجیر پلیمراز ( PCR ) و تجزیه و تحلیل هضم آندونوکلئاز محدود کننده ژنوم DNA با روش چند شکلی طولی قطعات محدود کننده ( RFLP ) است . آزمایش های همسانی DNA-DNA ، PCR ، و RFLP نشان می دهد که فرم ها از لحاظ ژنتیکی یکسان اند . فرم آسیایی شانکر ( شانکر تیپ A ) که عامل آن X.campestris pv.citri است ، بیشترین دامنه انتشار را دارد و فرم شدید بیماری است .
شانکر تیپ B که بر اثر X.campestris pv.aurantifolii (Hasse) vault ایجاد می شود یک مسئله مهم درختان لیمو درآرژانتین ، پاراگوئه و اروگوئه به شمار می رود . لیمو آب ، نارنج و پوملو نیز به این بیماری حساس هستند . شانکر تیپ B روی میوه ها ، برگ ها و شاخه چه ها زخم های شانکر مانندی شبیه نشانه های شانکر ناشی از تیپ A ( ولی کوچکتر ) ایجاد می کند . در محیط کشت آگار مغذی باکتری های شانکر تیپ B خیلی کند تر از باکتری های شانکر تیپ A رشد می کنند . نوعی محیط کشت محتوی سوکروز ، پپتون ، املاح و آگار تصفیه شده مخصوص این فرم به بازار عرضه شده است . جدایه های شانکر تیپ B را می توان از طریق سرولوژیکی از باکتری های شانکر تیپ A تمیز داد ولی با جدایه های شانکر تیپ C قابل تمیز نیستند . شانکر تیپ C هم که بر اثر X.campestris pv.aurantifolii ایجاد می شود از لیمو آب در برزیل شیوه یافته است . نشانه های این شانکر شبیه نشانه های تیپ A است .
فرم های دیگری از شانکر مرکبات گزارش شده است که به عنوان مثال شانکر تیپ D که بعضی مواقع باکتریوز مرکبات نامیده می شود در سال 1981 از مکزیک گزارش شده است که بعداً معلوم شد این بیماری بر اثر Alternaria limicola ایجاد می شود . جدایه ای از Xanthomonas در سال 1986 در عمان کشف شد که روی لیمو لکه هایی شبیه به علائم شانکر تیپ A ایجاد می کرد . جدایه های مشابهی در عربستان ، ایران و هند پیدا شده است . فرم غیر تیپ دیگری از باکتری های شانکر تیپ A که مقاومت زیادی به آنتی بیوتیک پنی سیلین دارند از ریونیون و جزایر اطراف آن در اقیانوس هند گزارش شده است .
کلمات کلیدی: